Stanisław Oktawiusz Nałęcz-Małachowski

Stanisław Oktawiusz Nałęcz-Małachowski urodził się 01.01.1882 w Białozórce na Wołyniu w rodzinie arystokratycznej. Podczas I wojny światowej jako oficer służył w II Pułku Strzelców Fińskich i walczył na froncie wschodnim. W 1918 roku wstąpił do tworzonego polskiego wojska i został jednym z jego dowódców. W latach 1919-1920 brał udział w wojnie z bolszewikami. W czasie służby wojskowej w Finlandii poznał Szwedkę, malarkę Annę Lisę Pettersen z którą się ożenił. W roku 1916 urodził się syn Raul – później znany i ceniony chilijski artysta. Po zakończeniu I wojny światowej sprowadził rodzinę do Polski, początkowo mieszkali w Zakopanem, a potem przeprowadzili się do Łodzi. Już wtedy posiadał stopień pułkownika. W roku 1924 otrzymał szlify generalskie i w latach 1927 – 1934 był Dowódcą Okręgu Korpusu nr. IV w Łodzi. W roku 1934 przeszedł na wojskową emeryturę. W chwili wybuchu II wojny światowej chciał służyć w obronie ojczyzny. Nie miał się jednak czym dostać do dowództwa w Warszawie, więc udał się do niej po prostu pieszo. Generał Rommel, u którego się zameldował, powierzył mu obronę Twierdzy Modlin. Skapitulowała ona 29 września 1939 roku, a generał dostał się do niemieckiej niewoli i resztę wojny spędził w oflagu w Murnau. Po zakończeniu wojny udał się do Francji a w roku 1952 do Chile. Tam pracował społecznie wśród Polonii i w środowisku kombatanckim. Zmarł 3 listopada 1971 w Santiago de Chile Zgodnie z jego życzeniem zwłoki zostały spopielone, sprowadzone do kraju i 14 lutego 1972 roku złożone na cmentarzu wojskowym na warszawskich Powązkach.
Związki Stanisława Oktawiusza Nałecza-Małachowkiego ze sportem miały początek już w czasie służby w Finlandii, kiedy to został uczestnikiem kilkumiesięcznego kursu sportowo – gimnastycznego w Petersburgu, a potem opiekował się instruktorami do spraw sportu i gimnastyki.
W czasie formowania polskiego wojska w 1918 roku wziął do swojego sztabu jako adiutanta podporucznika Oresta Dżułyńskiego, którego określał mianem wielkiego swojego przyjaciela. W roku 1923 Orest Dżułyński prezesował Łódzkiemu OZPN. To po nim generał objął funkcję prezesa Łódzkiego OZPN i pełnił ją w latach 1924 - 1925.
Stanisław Oktawiusz Nałęcz- Małachowski przyjaźnił się z Prezydentem Ignacym Mościckim, z którym często spotykał się w Spale. Przy wsparciu Prezydenta RP zorganizował tam w roku 1928 dziesięciodniowe narodowe święto sportu . Impreza nabrała charakteru ogólnopolskiego i w 1930 roku wzięło w nim udział już 15 tysięcy uczestników, a w 5 lat później było ich 25 tysięcy.
W latach 1926 – 1929 kierował pracą zarządu Wojskowego Klubu Sportowego. Jak wielkim uznaniem cieszył się generał niech świadczy fakt, że kiedy w roku 1931 utworzono w Łodzi Strzelecki Klub Sportowy, to nadano mu imię Generała Stanisława Nałęcza - Małachowskiego.
Posiadał wiele odznaczeń, w tym Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W roku 2014 zmarł w Chile jego syn Raul związany ze światem kultury. Był malarzem, scenografem, reżyserem i producentem filmowym. Jego życzeniem było by spocząć w Łodzi. Pochowano go na Starym Cmentarzu w styczniu 2015 roku w symbolicznym grobie matki, która została zamęczona przez gestapo w 1944 roku.
Witold Woźniak